Szakłak amerykański – niezłe ziółko!

Szakłak amerykański (Rhamnus purshiana D.C.) to roślina której cenne właściwości lecznicze znane były mieszkańcom Ameryki Północnej na długo przed pojawieniem się tej rośliny w lecznictwie europejskim. Szakłak amerykański jest bowiem rosnącym u wybrzeży Pacyfiku liściastym drzewem o wysokości do 10 metrów, którego częścią stosowaną w celach terapeutycznych jest kora zbierana z młodych pni i gałęzi. O tym jak bardzo ważne były właściwości lecznicze kory szakłaka świadczy synonimowa nazwa rośliny - Cascara sagrada, która oznacza „świętą korę”. Wyciągi czy odwary z kory tego drzewa, z uwagi na działanie przeczyszczające, znajdują zastosowanie w leczeniu zaparć. Ważne jednak, by nie stosować zebranej kory bez specjalnej obróbki cieplnej (kilka godzin w temp. 100 ℃).W ten sposób usuwa się związki mogące powodować silne skurcze przewodu pokarmowego.

Związki odpowiedzialne za działanie lecznicze szakłaka należą do grupy antrazwiązków (głównie aloina i jej pochodne tzw. kaskarozydy). Ich skuteczne działanie w zaparciach związane jest z pobudzaniem motoryki jelita grubego oraz hamowaniem wchłaniania wody. Wywołuje to przesuwanie się zalegających mas kałowych, a także zwiększenie objętości i ich zmiękczenie. Efektów działania antrazwiązków można spodziewać się po kilku lub nawet kilkunastu godzinach od zażycia (6-12 h). Odwary i wyciągi z kory szakłaka amerykańskiego mogą być wykorzystywane w zaparciach nawykowych, jednak nie powinny być stosowane przez kobiety w ciąży oraz dzieci.

European Medicines Agency. Assessment. Report Rhamnus purshianus D.C.; Rhamni purshianae cortex; Cascara and herbal preparation(s) thereof with well-established use and traditional use. http://www.ema.europa.eu. (13.08.2017).

Frohne D; red. wyd. pol.: Alicja Noculak-Palczewska. Leksykon roślin leczniczych - przewodnik naukowy. Wrocław: MedPharm; 2010.

Kohlmunzer S. Farmakognozja - podręcznik dla studentów farmacji. Warszawa: PZWL; 2013.

Lamer-Zarawska E, Kowal-Gierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa: PZWL; 2007.

Matławska I (red.). Farmakognozja. Poznań: UM Poznań; 2006.

Nowak G (red.). Leki pochodzenia naturalnego. Poznań: UM Poznań; 2012.

Schilcher H, Dorsch W; red. wyd. pol.: Izabela Fecka. Ziołolecznictwo w pediatrii. Podręcznik dla lekarzy i farmaceutów. Wrocław: MedPharm; 2009.